Postępowanie przygotowawcze – na czym polega?

Jest to pierwszy, obligatoryjny etap procesu karnego, który w zależności od stopnia i rodzaju sprawy prowadzony jest przez prokuratora lub Policję. Zastanawiasz się, na czym dokładnie polega postępowanie przygotowawcze, kto je prowadzi oraz jak wygląda cały ten proces czy jak długo może trwać? Czytaj dalej.

Postępowanie przygotowawcze – co to jest?

Jest to pierwsze stadium procesu karnego, którego celem jest weryfikacja, czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo, ujawnienie, a w razie potrzeby ujęcie sprawcy oraz zebranie i zabezpieczenie dowodów dla sądu, wyjaśnienie okoliczności sprawy oraz ustalenie osób pokrzywdzonych. Podczas tego etapu prokurator i Policja przesłuchują świadków oraz zbierają niezbędne dowody, które zostają zabezpieczone. Istnieją dwie formy postępowania przygotowawczego - śledztwo oraz dochodzenie.

Śledztwo a dochodzenie - podobieństwa i różnice

Śledztwo może być wszczynane wyłącznie przez prokuratora, który może powierzyć prowadzenie śledztwa w pełnym lub w określonym zakresie Policji. Dotyczy ono poważniejszych przestępstw, takich jak zbrodnie, lub sytuacji, w których osobą podejrzaną jest np. prokurator. Z kolei dochodzenie to bardziej uproszczona forma. Dochodzenie prowadzone jest w przypadku przestępstw o mniejszym ciężarze gatunkowym. Może być prowadzone przez prokuratora, lecz co do zasady prowadzi je Policja lub inny organ, np. ABW. Bez względu na to, kto je prowadzi, to prokurator jest uprawniony do postanawiania o wielu istotnych kwestiach, takich jak zabezpieczanie dowodów czy skierowanie aktu oskarżenia do sądu.

Jak dokładnie wygląda postępowanie przygotowawcze?

Cały proces rozpoczyna się od informacji o przestępstwie, a następnie wydania postanowienia o wszczęciu postępowania przygotowawczego. Dzielimy je na dwa etapy – w sprawie (łac. in rem) oraz przeciwko konkretnej osobie (łac. in personam). Oznacza, to, że na początku nie jest ono prowadzone przeciwko konkretnej osobie, ale “w sprawie”. Po przesłuchaniu świadków i zebraniu oraz zabezpieczeniu dowodów można dopiero mówić o postępowaniu przeciwko konkretnej osobie.

Ile trwa postępowanie przygotowawcze?

Co do zasady śledztwo powinno zakończyć się w ciągu trzech miesięcy, chociaż w uzasadnionych przypadkach może zostać ono przedłużone (niemniej jednak o nie dłużej niż rok). Dochodzenie trwa zazwyczaj do dwóch miesięcy i podobnie jak w przypadku śledztwa, prokurator może przedłużyć ten okres do trzech miesięcy lub, w uzasadnionych przypadkach, nawet o dłuższy czas.

Jakie są możliwe zakończenia postępowania przygotowawczego?

Proces gromadzenia dowodów kończy zamknięcie śledztwa lub dochodzenia. Następnie w zależności od danej sprawy następuje:

• - Umorzenie dochodzenia lub śledztwa
• - Wniesienie aktu oskarżenia
• - Skierowanie do sądu wniosku o umorzenie postępowania i zastosowanie środków zabezpieczających lub wniosku o warunkowe umorzenie

Istnieją także różne inne sposoby zakończenia postępowania przygotowawczego, niemniej jednak te należą do jednych z najczęstszych.