Pozbawienie władzy rodzicielskiej

Sąd może pozbawić władzy rodzicielskiej, jeżeli nie może ona być wykonywana z powodu trwałej przeszkody (np. choroba psychiczna uniemożliwiająca wykonywanie władzy rodzicielskiej), gdy rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej (np. znęcają się nad dzieckiem) lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka (np. zaniedbują dziecko, nie kontaktują się z nim i nie płacą alimentów). Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone w stosunku do jednego lub obojga z rodziców.

Decyzję o ograniczeniu, pozbawieniu lub zawieszeniu władzy rodzicielskiej podejmuje Sąd rodzinny z urzędu z własnej inicjatywy lub na wniosek np. drugiego rodzica

Wniosek o pozbawienie, ograniczenie lub zawieszenie praw rodzicielskich składa się w Sądzie Rejonowym, w wydziale rodzinnym i nieletnich.



Alimenty

Alimenty są to regularne, obligatoryjne świadczenia pieniężne na rzecz osób fizycznych, do których zobowiązane są ustawą inne osoby fizyczne. Ustalenie prawa do alimentów i ich wysokość są orzekane wyrokiem sądowym. Obowiązek alimentacyjny może wynikać z trzech przyczyn: małżeństwa, pokrewieństwa lub powinowactwa. Krewni z linii prostej, czyli rodzice, dziadkowie oraz dzieci, zobowiązani są do wzajemnej alimentacji w przypadku, jeżeli osoba uprawniona do takich świadczeń znajduje się w potrzebie.

Zakres obowiązku alimentacyjnego dotyczący dziecka obejmuje zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb życiowych dziecka. Są to przede wszystkim potrzeby finansowe związane z jego wychowaniem i wykształceniem. Podstawą prawną regulującą zakres i zasady świadczeń alimentacyjnych jest Kodeks rodzinny i opiekuńczy wraz z kolejnymi jej nowelizacjami.

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci trwa do uzyskania 18 roku życia przez uprawnionego. W przypadku kontynuowania przez dziecko nauki w szkole publicznej w systemie dziennym zasada ta obowiązuje do ukończenia przez niego 25 roku życia. Wyjątek stanowią świadczenia alimentacyjne wobec dziecka niepełnosprawnego, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. W takim przypadku obowiązek ten trwa dożywotnio.

Do czasu uzyskania przez dziecko pełnoletności, świadczenie alimentacyjne jest wypłacane bezpośrednio rodzicowi, który sprawuje faktyczną opiekę nad dzieckiem, zaś po ukończeniu przez dziecko 18 roku życia, alimenty powinny być przekazywane bezpośrednio dziecku.

Ograniczeniem wysokości świadczenia alimentacyjnego są możliwości majątkowe oraz zarobkowe obowiązanego do świadczeń alimentacyjnych oraz usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. Potrzeby uprawnionego są natomiast zależne od wieku, stanu zdrowia oraz w przypadku dziecka ewentualnego kierunku kształcenia. Sąd rozpatruje koszty związane z wyżywieniem, wykształceniem opieką medyczną oraz sytuacją mieszkaniową uprawnionego podczas sprawy alimentacyjnej. Sąd może uznać za nieuzasadnione świadczenia, które odbiegają od przyjętych norm społecznych, chyba że strony zgodnie ustaliły, iż taki wydatek jest konieczny i nie sprzeciwia się temu sytuacja materialna zobowiązanego do zapłaty alimentów. Do takich świadczeń mogą należeć między innymi: wynajęcie korepetytora, chęć pobierania nauki w prywatnej szkole czy chęć zakupu drogich przedmiotów.

Wysokość alimentów na wszystkie dzieci powinna być równa, chyba że z okoliczności sprawy wynika, iż koszty jednego dziecka są wyższe od pozostałych. Każde dziecko uprawnione do przyjęcia takich świadczeń otrzymuje taką samą kwotę z wyjątkiem sytuacji, w której sąd ma podstawę, aby orzec inaczej. Powodem tego może być np. konieczna opieka medyczna jednego z dzieci, wiek bądź kierunek jego kształcenia.

W przypadku powinowactwa, dziecko ma prawo zażądać świadczeń alimentacyjnych od ojczyma lub macochy, jeśli odpowiada to zasadom współżycia społecznego, które stworzyli poprzez swój związek.

W przypadku małżeństwa obowiązek alimentacyjny ciąży również na małżonku, który nie łoży pieniędzy na drugiego małżonka. Obowiązek taki powstaje przez sam fakt zawarcia małżeństwa, nie jest więc konieczne zakończenie małżeństwa czy separacja. W razie orzeczenia rozwodu obowiązek alimentacyjny jest ustalany tylko w przypadku, gdy istnieje dysproporcja w zarobkach byłych małżonków. Obowiązek taki trwa przez 5 lat po orzeczeniu rozwodu w przypadku, gdy orzeczono rozwód z winy obu stron lub bez orzekania o winie którejkolwiek z nich, natomiast będzie istniał dożywotnio w sytuacji, gdy ciąży na małżonku, na którym spoczywa wyłączna wina w rozpadzie małżeństwa.

Jeśli chcieliby Państwo złożyć pozew o alimenty lub zadać jakiekolwiek pytanie związane ze świadczeniami alimentacyjnymi nasza Kancelaria Prawna jest do Państwa dyspozycji. Gwarantujemy zarówno porady prawne, jak również kompleksową obsługę prawną spraw o ustalenie obowiązku alimentacyjnego, podwyższenia lub obniżenia alimentów.



Zaprzeczenie ojcostwa

Jeżeli dziecko urodzi się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Natomiast, gdy dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża.

Te domniemania ustawowe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem sto osiemdziesiątego dnia od zawarcia małżeństwa, do obalenia domniemania ojcostwa wystarczy, że w procesie o zaprzeczenie ojcostwa mąż oświadczy, że nie jest ojcem dziecka. Jeżeli jednak mąż obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka albo jeżeli zawierając małżeństwo wiedział, że żona jest w ciąży, obalenie domniemania ojcostwa może nastąpić tylko wtedy, gdy zachodzi uzasadniona wątpliwość, że mąż mógł być ojcem dziecka.

Mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę. Powinien on wytoczyć powództwo przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje – przeciwko dziecku. Matka może również wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża w tym samym terminie, czyli sześciu miesięcy od urodzenia dziecka, pozywając męża i dziecko, a jeżeli mąż nie żyje – tylko dziecko.

Dziecko po dojściu do pełnoletności może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa męża swojej matki, nie później jednak niż w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności. Pełnoletnie dziecko powinno wytoczyć powództwo przeciwko mężowi swojej matki oraz matce, a jeżeli ona nie żyje – przeciwko jej mężowi. Jeśli natomiast nie żyje mąż matki, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Zaprzeczenie nie jest dopuszczalne po śmierci dziecka.

Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może wytoczyć także prokurator. Prokuratora jednak nie obowiązują terminy do wytoczenia powództwa. Może on wytoczyć powództwo w każdym czasie. Właściwy do rozpoznania sprawy o zaprzeczenie ojcostwa jest Sąd Rejonowy miejsca zamieszkania pozwanego. Jeżeli nie jest to możliwe, sprawę wytacza się w Sądzie Rejonowym miejsca zamieszkania strony powodowej wnoszącej sprawę. Do pozwu o zaprzeczenie ojcostwa dołącza się nadto jeden odpis pozwu dla prokuratora.



Władza rodzicielska i jej zakres

Władza rodzicielska nad dzieckiem trwa do uzyskania pełnoletności czyli do ukończenia 18 lat przez dziecko. W tym okresie rodzice dbają o dobro dziecka ponieważ nie jest w stanie samodzielnie prowadzić swoich spraw i wymaga pomocy ze strony osób dorosłych. Władza rodzicielska przysługuje ustawowo obojgu rodzicom.

Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu.

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.

Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.

Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.

Jeżeli żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, reprezentuje je kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy. W sytuacji, gdy jeden z rodziców nie wywiązuje się ze swoich obowiązków wobec dziecka można złożyć wniosek o pozbawienie, ograniczenie lub zawieszenie jego władzy rodzicielskiej, co z kolei powoduje, że drugi rodzic sprawuje władzę samodzielnie bez konieczności konsultowania podejmowanych decyzji z drugim rodzicem, np. w kwestii wyjazdu za granicę z dzieckiem bądź wyrobienia paszportu.



Uznanie ojcostwa

Uznanie dziecka jest sposobem ustalenia ojcostwa przez oświadczenie mężczyzny złożone w formie przewidzianej prawem i przed odpowiednim organem – kierownikiem USC lub Sądem.

Sam charakter prawny uznania dziecka to czynność jednostronna, która ma charakter oświadczenia woli oraz oświadczenia wiedzy, czyli stwierdzenia iż jest to dziecko danego mężczyzny.

Oświadczenie woli składa mężczyzna mający zdolność do czynności prawnych. Dla skutecznego złożenia oświadczenia o uznaniu dziecka potrzebna jest zgoda matki dziecka. Zgodę matki pomija się, jeśli matka nie żyje lub porozumienie z nią napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Wówczas w miejsce zgody matki potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego dziecka.

Ustawodawca nie przewidział kontroli zgodności oświadczenia o uznaniu dziecka z rzeczywistym stosunkiem biologicznym przez organ uprawniony do przyjmowania oświadczenia o uznaniu i oświadczenia co do „zgody” na uznanie. Dopuszczenie kontroli pod tym względem zmieniałoby samą koncepcję uznania dziecka. Dlatego też organ, przed którym następuje uznanie dziecka, nie może wymagać od mężczyzny, który zamierza to uczynić, ani udowodnienia, ani nawet uprawdopodobnienia, iż jest ojcem uznawanego.

Z uznaniem ojcostwa wiążą się doniosłe skutki w zakresie stosunków rodzinnych i oprawnych między uznanym a uznającym. Uznanie ojcostwa wywiera skutki zarówno w sferze prawa rodzinnego, jak i w innych dziedzinach prawa z mocą wsteczną od chwili urodzenia się dziecka, a w razie uznania dziecka nieurodzonego, jeżeli zostało ono już poczęte, w zasadzie od momentu poczęcia dziecka, które może być uznane.

Uznanie dziecka podlega prawu państwa, którego dziecko jest obywatelem w chwili jego uznania. Uznanie dziecka poczętego, lecz nieurodzonego, podlega prawu ojczystemu matki. Nie ma konieczności dokonywania uznania ojcostwa w sytuacji, gdy rodzice dziecka są małżeństwem. Istnieje wówczas domniemanie, że mąż matki jest ojcem dziecka.



Podział majątku wspólnego małżonków

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Momentem, który wyznacza możliwość dokonania podziału majątku, zarówno sądowego, jak i umownego, jest chwila ustania wspólności ustawowej, która wcale nie musi zbiegać się z chwilą ustania małżeństwa.

Można wyróżnić ustanie wspólności w trakcie trwania małżeństwa oraz ustanie wspólności wiążące się z ustaniem małżeństwa.

W trakcie małżeństwa wspólność majątkowa może ustać z następujących przyczyn:

Gdy ustaje małżeństwo, zawsze następuje ustanie wspólności majątkowej. Dotyczy to następujących sytuacji:

Podział majątku między małżonkami może nastąpić poprzez wyrok Sądu bądź w drodze umowy pomiędzy małżonkami.

W sądzie w trakcie postępowania rozwodowego można wnieść o podział majątku dorobkowego stron, jednak Sąd uwzględni taki wniosek tylko w sytuacji, gdy małżonkowie są zgodni co do podziału majątku. W przeciwnym razie wniosek taki można złożyć do Sądu Rejonowego dopiero po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego.

Podział majątku może nastąpić również w drodze umowy pomiędzy byłymi małżonkami. Jeżeli w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość to umowa musi być zostać zawarta w formie aktu notarialnego.

Po ustaniu wspólności majątkowej (rozwód, separacja itp.) udziały małżonków w majątku wspólnym są równe, czyli otrzymują oni po połowie. Małżonkowie mogą jednak w intercyzie określić, że po ustaniu wspólności ich udziały w majątku wspólnym nie będą równe ustalając je w sposób dowolny.

Niezależnie jednak od zapisów w ustawie czy intercyzie, małżonkowie mogą zwrócić się do Sądu z prośbą, aby ustalenie wysokości działów przy uwzględnieniu stopnia przyczynienia się każdej ze stron do powstania majątku dorobkowego. Sąd bierze tu też pod uwagę nakład osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Jeżeli jeden z uczestników będzie domagał się nierównych udziałów np. jeden z małżonków ma dostać 75 proc., wówczas musi udowodnić w toku postępowania okoliczności świadczące, że były małżonek rażąco zaniedbywał rodzinę poprzez trwonienie majątku, niewykorzystywanie swoich możliwości w należyty sposób itp. Wówczas na taką okoliczność najlepiej będzie powołać dowody z zeznań świadków oraz przedłożyć dokumenty świadczące o tym, ze były współmałżonek nie przyczyniał odpowiednio się do powstawania wspólnego majątku. Taką sytuację należy zawrzeć we wniosku o podział majątku wspólnego. Wyżej wymieniony wniosek należy wnieść do Sądu Rejonowego, właściwego ze względu na miejsce położenia przedmiotów tworzących dany majątek.

Jeżeli wspólność majątkowa ustała na skutek śmierci jednego z małżonków, jego spadkobiercy mogą żądać ustalenia przez Sąd nierównych udziałów tylko wtedy, gdy spadkodawca za życia wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa, o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.

Opłatę sądową stałą w kwocie 1.000 złotych pobiera się od wniosku o podział majątku wspólnego. Jeżeli byli małżonkowie wnoszą o podział majątku i są zgodni co do szczegółów podziału wówczas za wniosek , pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 złotych. Postępowanie sądowe w sytuacji zgodnego podziału majątku wspólnego małżonków jest nie tylko szybsze, ale i tańsze.

Jeżeli zdecydujemy się na sądowny podział majątku wówczas konieczne jest złożenie wniosku. We wniosku powinniśmy określić składniki majątku, podlegające podziałowi oraz przedstawić dowody stanowiące o naszej własności. Jeżeli w skład majątku wchodzi nieruchomość wówczas do wniosku należy dołączyć odpis z księgi wieczystej.

Natomiast przy podziale rzeczy ruchomych, nie wymaga się specjalnych dowodów na potwierdzenie, ze takie rzeczy stanowią naszą własność. Jeżeli mimo wszystko dojdzie do sporu wtedy możemy oprzeć się na dowodach z zeznań świadków.



KANCELARIA ADWOKACKA WOJAS PAWLAK | ul. Rynek 2, lok. IV, 44-100 Gliwice woj. śląskie | NIP: 9691389197 | REGON: 360365323
Tel. 32 235 30 21 | Mail: kancelaria@legaleo.pl